پیشینه روز معلم در ایران

در روز 12 اردیبهشت سال 1340 خورشیدی معلمان کشور جهت احقاق حقوق حقه خود و به رهبری زنده‌یاد محمد درخشش دست به اعتراض و اعتصاب سراسری زدند.

معلمین تهران در روز 12 اردیبهشت قصد ورود به محوطه وزارت فرهنگ واقع در خیابان اکباتان را داشتند که از ورود آنان جلوگیری به عمل آمد.

معلمان روانه میدان بهارستان گردیدند و جلو ساختمان مجلس روی زمین به تحصن نشستند. پلیس برای متفرق کردن آنان از ماشین آبپاش استفاده کرد ولی معلمان از جای خود تکان نخوردند.

دکتر خانعلی دبیر 29 ساله دبیرستان جامی به اتفاق چند دانش‌آموز به بالای ماشین آبپاش رفته و جهت شیلنگ را عوض کردند.

آنگاه پلیس شروع به تیر‌اندازی هوایی کرد ولی باز معلمان از جای خود بر نخواستند.

سرهنگ شهرستانی رییس کلانتری 2 اقدام به شلیک نمود که دکتر خانعلی مورد اصابت گلوله قرار گرفت که در بیمارستان درگذشت.

محمد درخشش رییس جامعه معلمان ایران و رهبر اعتصاب دستگیر و به زندان افتاد. از این به بعد اعتراض رنگ سیاسی گرفت و معلمان 4 شرط برای پایان اعتصاب بشرح زیر اعلام کردند:

1- سقوط دولت شریف امامی

2- مجازات قاتل دکتر خانعلی

3- آزادی درخشش

4- ترمیم حقوق معلمان طبق طرح باشگاه مهرگان

روز 15 اردیبهشت شریف امامی استعفا داد و دکتر علی امینی مامور تشکیل کابینه گردید و درخشش از زندان آزاد گردید.

روز 18 اردیبهشت معلمان در باشگاه مهرگان کانون معلمان ایران اجتماع کرده و طی قطعنامه‌ای روز 12 اردیبهشت را به خاطر اعتصاب موفقیت‌آمیز خود و گرامیداشت دکتر خانعلی روز معلم اعلام نمودند و قرار شد که هر سال در چنین روزی تمام مدارس کشور برای بزرگداشت دکتر خانعلی تعطیل گردد.

در همین روز دکتر امینی در باشگاه مهرگان حضور یافت و به معلمان قول افزایش حقوق آنان را داد ولی معلمین نپذیرفتند و اعلام کردند که هیچ‌کس را به جز درخشش به عنوان وزیر فرهنگ نمی‌پذیرند.

روز 22 اردیبهشت درخشش به وزارت فرهنگ منصوب و اشل حقوق معلمان با حقوق مهندسین مساوی و به تصویب هیات وزیران رسید و به این ترتیب اعتصاب 10 روزه معلمان پایان یافت و روز 23 اردیبهشت معلمان به کلاس‌ها رفتند.

دو سال مراسم روز معلم برگزار گردید ولی در تقویم ایران ثبت نگردید و کم کم به فراموشی سپرده شد. تا آنکه با شهادت استاد مرتضی مطهری در 12 اردیبهشت سال 58 روز معلم دوباره احیاء شد.